ห้าม..เหมือนไม่ห้าม : เงื่อนงำในการห้ามโฆษณาจากร่างกฎหมายของประชาชน (ผู้ประกอบการ)

ห้าม..เหมือนไม่ห้าม : เงื่อนงำในการห้ามโฆษณาจากร่างกฎหมายของประชาชน (ผู้ประกอบการ)

บุญอยู่  ขอพรประเสริฐ

สาชาวาชานิเทศศาสตร์ คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกริก

 

ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2551 เป็นต้นมา รัฐได้มีการออกกฎหมายและบังคับใช้พระราชบัญญัติควบคุมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์พ.ศ 2551 ซึ่งกฎหมายฉบับดังกล่าว ในมาตรา 32 ได้มีข้อห้ามมิให้มีการโฆษณาเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ โดยกำหนดไว้ว่า 

“ห้ามมิให้ผู้ใดโฆษณาเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ หรือแสดงชื่อ หรือเครื่องหมายของเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ อันเป็นการอวดอ้างสรรพคุณหรือชักจูงใจให้ผู้อื่นดื่มโดยตรงหรือโดยอ้อม

การโฆษณาหรือประชาสัมพันธ์ใดๆ โดยผู้ผลิตเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ทุกประเภท ให้กระทำได้เฉพาะการให้ข้อมูลข่าวสาร และความรู้เชิงสร้างสรรค์สังคม โดยไม่มีการปรากฏภาพของสินค้าหรือบรรจุภัณฑ์เครื่องดื่มแอลกอฮอล์นั้น เว้นแต่เป็นการปรากฏของภาพสัญลักษณ์เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ หรือสัญลักษณ์ของบริษัทผู้ผลิตเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เท่านั้น ทั้งนี้ตามที่กำหนดในกฎกระทรวง

บทบัญญัติในวรรคหนึ่งและวรรคสอง มิให้ใช้บังคับกับการโฆษณาที่มีต้นกำเนิดนอกราชอาณาจักร”

บทบัญญัติดังกล่าว ได้ใช้มาเป็นเวลานาจนถึงปัจจุบันกว่า 13 ปีแล้ว ซึ่งมีประโยชน์มากในการควบคุมการโฆษณาเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ไม่ให้กระทำการได้อย่างโจ่งแจ้งและมากเกินความจำเป็น อันส่งผลต่อการลดปริมาณนักดื่มหน้าใหม่ที่ค่อนข้างได้ผลดี สอดคล้องกับแนวทางที่องค์การอนามัยโลก (WHO) เสนอแนะไว้ และแนวทางดังกล่าวหลายประเทศทั่วโลกก็นำไปใช้เช่นกัน

มาบัดนี้ ได้มีกลุ่มผู้ประกอบการเครื่องดื่มและอื่นๆ รวมกันเรียกตนเองว่า “กลุ่มประชาชน” ได้เข้าชื่อกันเสนอร่างพระราชบัญญัติควบคุมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ฉบับใหม่ โดยได้มีการขอให้ยกเลิกมาตรา 32 เดิม และให้ใช้ข้อความใหม่แทนว่า 

“ห้ามมิให้ผู้ใดโฆษณาเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ อันเป็นการอวดอ้างสรรพคุณอันเป็นเท็จ”

เมื่อพิจารณาจากเนื้อหาในมาตราดังกล่าวของร่างกฎหมายที่เสนอโดยประชาชน (ผู้ประกอบการ) จะเห็นได้ชัดว่า เป็นการลดทอนการควบคุมการโฆษณาเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ให้ด้อยประสิทธิภาพลงอย่างเห็นได้ชัดเจน กล่าวคือในร่างกฎหมายใหม่ที่กำหนดไว้เช่นนั้น ก็เท่ากับว่า เปิดทางให้กลุ่มธุรกิจหรือผู้ประกอบการเครื่องดื่มแอลกอฮอล์สามารถทำการโฆษณาเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ได้อย่างกว้างขวาง และเต็มที่ ข้อจำกัดที่ห้ามไม่ให้โฆษณาเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เฉพาะที่มีการอวดอ้างสรรพคุณอันเป็นเท็จเท่านั้นไม่มีผลในการควบคุมการโฆษณาได้เลย

อย่าว่าแต่เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ที่เป็นสินค้าที่ต้องควบคุม เนื่องจากเป็นสินค้าที่ส่งผลกระทบในทางลบต่อประชาชนและสังคมในหลายด้านเลย แม้แต่สินค้าทั่วไปธรรมดา วงการโฆษณาในปัจจุบัน ก็แทบจะไม่มีองค์กรหรือสินค้าใดที่ทำการโฆษณาโดยการอวดอ้างสรรพคุณอันเป็นเท็จ เพราะการโฆษณาอวดอ้างสรรพคุณอันเป็นเท็จนั้น ขัดต่อกฎหมายว่าด้วยการคุ้มครองผู้บริโภคอยู่แล้ว

นอกจากนี้ ในทางวิชาชีพด้านการโฆษณาประชาสัมพันธ์ ถือว่า การโฆษณาด้วยข้อเท็จจริงหรือสรรพคุณอันเป็นเท็จนั้น ขัดต่อหลักจริยธรรมทางวิชาชีพอย่างร้ายแรง บริษัทตัวแทนโฆษณาก็ดี หรือผู้ที่อยู่ในวิชาชีพทางด้านโฆษณาก็ดี แทบจะไม่มีผู้ใดที่จะประพฤติปฏิบัติในลักษณะของการโฆษณาอันเป็นเท็จแต่ประการใด

ยิ่งไปกว่านั้น ถ้ามีการนำงานโฆษณาที่อวดอ้างสรรพคุณอันเป็นเท็จ สื่อสารผ่านช่องทางออนไลน์หรือ Social Media ด้วย ก็อาจเข้าข่ายมีความผิดตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทำความผิดทางคอมพิวเตอร์อีกด้วย

ดังนั้น ตามที่ผู้เขียนเกริ่นไว้ข้างต้นแล้วว่า “ห้ามเหมือนไม่ห้าม” ก็คือ การเขียนข้อห้ามลักษณะเช่นนี้ ก็เหมือนการไม่ห้ามนั่นเอง เพราะธุรกิจแอลกอฮอล์สามารถโฆษณาเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ได้อย่างเต็มที่และกว้าวขวาง ทำได้แทบทุกรูปแบบ ซึ่งก็มีผลทำให้การควบคุมการบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ตามนโยบายด้านสาธารณสุขของประเทศไม่ได้ผลสัมฤทธิ์ตามที่กำหนดไว้

ในขณะที่กลุ่มธุรกิจสามารถโฆษณากระตุ้น จูงใจ เชิญชวนให้เกิดการดื่มอย่างกว้างขวาง สามารถส่งเสริมการขายหรือการตลาดได้อย่างเต็มที่ อันจะนำไปสู่การส่งเสริมให้เกิดนักดื่มหน้าใหม่ในกลุ่มเด็กและเยาวชนให้มากยิ่งขึ้น รวมทั้งกระตุ้นกลุ่มผู้ดื่มที่เป็นคนทำงาน หรือกลุ่มอื่นๆ ให้บริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ได้มากขึ้นด้วยเช่นกัน

การเสนอแก้ไขกฎหมาย จึงควรเสนอแก้ไขเพื่อให้กฎหมายทันสมัย ทันต่อเหตุการณ์ และมีผลในการบังคับใช้ได้ดี มีประสิทธิผลยิ่งขึ้น หากเสนอแก้กฎหมายแล้วย่ำแย่ลงกว่าเดิม สังคมส่วนรวมไม่ได้ประโยชน์อันใดเพิ่มขึ้น ทั้งกลับสร้างความเสียหายมากขึ้น ไม่อาจคุ้มครองสุขภาพของประชาชนโดยรวมได้ดียิ่งขึ้น มิหนำซ้ำแก้ไขแล้วมีผลทำให้ธุรกิจแอลกอฮอล์ส่วนใหญ่ได้ประโยชน์ เพิ่มกำไรมากขึ้น แล้วกลับมาสร้างความเสียหาย ซ้ำเติมสังคมได้มากขึ้นไปอีก

.....เช่นนี้ ....อยู่เฉยๆ ...... ดีกว่าครับ! 

 

 

 

http://oknation.nationtv.tv/blog/boonyou/2021/07/28/entry-1

 

เรื่องอื่นๆ